Niepozorna roślinka o śmiesznej nazwie – bluszczyk kurdybanek (łac. Glechoma hederacea L.). Posiada też liczne określenia regionalne jak chociażby kocimorda 😉 , obłożnik czy ziele św. Piotra. Gdy kwitnie tworzy piękne „fioletowe dywany”. Należy do rodziny jasnotowatych, a więc to bliski krewniak mięty, melisy czy jasnoty białej. Choć uznawany jest przede wszystkim przez medycynę ludową warto go znać, zbierać i przetwarzać. Niezwykle skuteczny w leczeniu uporczywego kaszlu i chrypy. Ułatwia odkrztuszanie, rozszerza oskrzela, pomocny dla astmatyków i alergików, ale to nie koniec jego możliwości…
Właśnie dzisiaj po raz pierwszy tej wiosny udało mi się go ujrzeć na przydomowym trawniku. Powoli rośnie, ale nie będzie zbyt wysoki. Ta niska roślinka zielna wykorzystywana była w XVII – wiecznej Anglii do produkcji piwa, nadając mu charakterystyczny gorzki smak.
Bluszczyk kurdybanek – jak zbierać i przechowywać?
Ziele kurdybanka zbieramy w okresie kwitnienia, od maja do końca lipca, najlepiej wybierając okazy z miejsc nasłonecznionych. Zwykle są one mniej atrakcyjne, ciemniejsze, ale zdecydowanie bogatsze w składniki czynne niż kurdybanki rosnące w cieniu. A jakież to związki aktywne odnajdziemy w nich poza związkami goryczowymi? Garbniki, sole mineralne, flawonoidy, olejek eteryczny… Po zbiorze (ścinamy młode pędy tuż nas ziemią) suszymy kurdybanka w temperaturze pokojowej lub w suszarni w temp. do 35 stopni. Przechowujemy w suchym miejscu w szczelnych opakowania, chroniąc od dostępu światła – najlepiej w papierowych torebkach lub ciemnych słoiczkach.
Bluszczyk kurdybanek – działanie i zastosowanie
Ze względu na obecność goryczy medycyna ludowa wykorzystuje bluszczyk jako środek pobudzający trawienie, w zaburzeniach układu pokarmowego. Znakomicie wspomaga wątrobę, zwiększa przepływ żółci i opróżnianie pęcherzyka żółciowego. Ponadto reguluje przemianę materii, działa odtruwająco. Jak podaje prof. Ożarowski ziele bluszczyka częściowo unieczynnia toksyny bakteryjne i szkodliwe metabolity w przewodzie pokarmowym, utrudniając ich resorpcję, co chroni wątrobę i zmniejsza jej przeciążenie. Ponadto surowiec jest niezwykle skuteczny w leczeniu uporczywego kaszlu i chrypy. Ułatwia odkrztuszanie, rozszerza oskrzela, pomocny dla astmatyków i alergików. Sprawdziłam nie raz – polecam! 🙂
Stosowany zewnętrznie w postaci odwaru do przemywania nadaje się do leczenia trądziku, egzem, świądu skóry, do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych czy jako dodatek do kąpieli przy dolegliwościach reumatycznych.
Rzadko kiedy wspomina się o jeszcze jednej ciekawej właściwości bluszczyku kurdybanka, a mianowicie o tym, że leczy stany zapalne uszu. Już Hildegarda z Bingen pisała tak:
„Kiedy fałszywe soki w głowie wywołują mgły, tak że w uszach szum wód słyszysz, weź zioło bluszczyka kurdybanka (łac. Glechoma hederacea), ugotuj w gorącej wodzie, wyciśnij wodę i przyłóż do głowy. Dobre siły tego zioła ujmą «mgły» w jego głowie, a uszy będą wolne od szumu”.
Z kolei prof. Ożarowski zalecał przy stanach zapalnych uszu mieszankę o następującym składzie:
- 2 cz. ziela bluszczyka,
- 2 cz. ziela krwawnika,
- 1 cz. liści szałwii oraz
- 1 cz. zgniecionych owoców anyżu lub kopru włoskiego
Pół łyżki mieszanki zalać 2/3 szklanki wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na 30 min. Przecedzić, płukać ucho zewnętrzne w stanach zapalnych.
Bluszczyk kurdybanek – przepisy
Odwar wg prof. Ożarowskiego – na poprawę trawienia
- 1 łyżkę ususzonego ziela kurdybanka zalewamy ciepłą wodą (1 – 1,5 szklanki)
- Ogrzewamy do wrzenia, a następnie gotujemy na niewielkim ogniu pod przykryciem przez ok. 5 min
- Odstawiamy na 10 min, przecedzamy
- Pijemy 0,5 szklanki, 2-3 razy dziennie na 30 min przed posiłkami jako środek poprawiający trawienie
Napar z bluszczyku kurdybanka
- 1 łyżkę ususzonego ziela kurdybanka zalewamy szklanką wrzącej wody i
- Odstawiamy na 10-15 minut do naciągnięcia, najlepiej pod przykryciem.
- Pijemy po 0,5 szklanki ciepłego naparu 2-3 razy dziennie
Przy przeziębieniach, astmie, zaburzonej przemianie materii, dolegliwościach żołądka i wątroby…
Nalewka z bluszczyku kurdybanka
- 5-10 pędów bluszczyku opłukać wodą, rozdrobnić i ułożyć w słoju
- Zalać 500 ml wódki i odstawić w ciepłe, słoneczne miejsce na 7-10 dni
- Następnie nalewkę przecedzamy i rozlewamy do butelek
- Zażywamy łyżkę 2-3 razy dziennie po jedzeniu.
Jako środek wzmacniający, przy przeziębieniach i kaszlu, przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego…
Syrop kurdybankowy wg Stefanii Korżawskiej
- Garść świeżego kurdybanka wrzucić do garnka, wlać 6 szklanek wody,
- Zagotować, a następnie na małym ogniu ogrzewać 15 min, przecedzić, dodać tyle miodu, ile jest wywaru
- Wymieszać, zagotować i na małym ogniu podgotować jeszcze ok. 5 min.
- Przelać do ciemnych butelek.
Syrop dodawać do ciepłej wody lub herbaty jakoś środek o działaniu wzmacniającym…
Świeże ziele kurdybanka można wykorzystywać także w kuchni do sałatek, zup czy sosów. Bardzo smaczną kompozycję tworzy m.in. z ziemniakami lub serem twarogowym 🙂
Zapalony zielarz i miłośniki natury. Zainspirowany złożonością i bogactwem natury, poświęcił swoje życie odkrywaniu i naukowemu badaniu roślin leczniczych. Pasja do roślin i głębokie zrozumienie ich leczniczych właściwości przekłada się na unikalne, holistyczne podejście do zdrowia i wellness.