Jesień i zima to czas sprzyjający rozwojowi infekcji górnych dróg oddechowych. Dzieje się tak za sprawą wielu czynników. To właśnie w tym okresie mamy do czynienia z nagłymi zmianami temperatury – zdarza nam się zbytnio wyziębić lub przegrzać. Nasza dieta staje się mniej urozmaicona, mniej czasu spędzamy na świeżym powietrzu, zwykle towarzyszy nam niedobór witaminy D, która odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, o czym często zapominamy. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe czynniki, śmiało można stwierdzić, że utrzymać się nieprzerwanie w zdrowiu porą jesienno-zimową nie jest rzeczą prostą. Jeśli już zdarzy nam się przeziębić, warto pamiętać, że mamy do wyboru nie tylko preparaty z aptecznej półki. Pod ręką znajdziemy wiele innych, naturalnych środków, które stosowane w odpowiedni sposób działają bardzo skutecznie, a zaliczyć można do nich m.in…kuchenne przyprawy.
Na zielono – oregano, tymianek, majeranek…
Główną substancją aktywną oregano jest olejek eteryczny, którego skład, podobnie zresztą jak i w przypadku innych surowców olejkowych, bywa zróżnicowany w zależności od czynników środowiskowych czy genetycznych. Ekstrakty oraz olejek z ziela oregano wykazują działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, a także przeciwdrobnoustrojowe. Jak dowodzą badania popularny w ostatnim czasie olejek oregano jest skuteczny nawet względem wieloopornych szczepów bakteryjnych takich jak Eschericha coli czy Pseudomonas aeruginosa. Za jego przeciwdrobnoustrojową aktywność odpowiadają najprawdopodobniej obecne w olejku tymol i karwakrol. Przy pierwszych objawach przeziębienia pomocny może być zatem napar z suszonego oregano, który z łatwością przyrządzimy w domu. W tym celu łyżeczkę suszonego ziela należy zalać szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Tak sporządzony środek przyjmowany w ilości po pół szklanki 2-3 razy dziennie udrażnia nos, ułatwia odkrztuszanie i usuwa zalegającą wydzielinę, a przy okazji korzystnie wpływa na trawienie.
Właściwości antyseptyczne wykazuje także tymianek. Ze względu na działanie rozkurczowe i wykrztuśne stosuje się go głównie w przeziębieniach z towarzyszącym kaszlem, ale i w zapaleniu oskrzeli. Substancje aktywne zawarte w olejku tymiankowym pobudzają ruch nabłonka rzęskowego obecnego w drogach oddechowych, rozrzedzają zalegającą wydzielinę, ułatwiają odkrztuszanie. Główny składnik olejku – tymol wykazuje ponadto silne działanie antybiotyczne. Podobnie jak w przypadku oregano tak i z tymianku sporządzić możemy napar z dodatkiem miodu, jednak należy zachować ostrożność, ponieważ zbyt duże ilości surowca mogą powodować nudności, wymioty oraz białkomocz. Olejek tymiankowy niewskazany jest w ciąży. Suszony surowiec posiada silny aromat, trzykrotnie silniejszy w porównaniu ze świeżym zielem. Skutecznie udrażnia nos i zatkane zatoki oraz ułatwia oddychanie dlatego idealnie sprawdzi się jako środek do inhalacji, zwłaszcza w towarzystwie kolejnego cennego surowca jakim jest majeranek.
Majeranek od dawna uważany jest za środek wzmacniający, ułatwiający usuwanie flegmy, a także działający napotnie. Chociaż kojarzymy go głównie z maścią stosowaną w katarze u najmłodszych, jego działanie w przeziębieniu może być znacznie szersze. Majeranek sprawdza się w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli. Napar ze świeżego bądź suszonego surowca sporządzony na wodzie lub mleku z dodatkiem propolisu albo miodu zalecany jest w leczeniu przeziębienia, grypy i anginy. Maść majerankowa stosowana do nosa 3-4 razy dziennie leczy katar, działa ściągająco, przeciwzapalnie i antybakteryjnie.
Kurkuma i imbir – lecznicze kłącza
Kurkuma od dłuższego czasu robi zawrotną karierę. Wszystko to za sprawą wyjątkowego związku polifenolowego – kurkuminy, która skutecznie rozprawia się z wolnymi rodnikami odpowiedzialnymi m.in. za procesy starzenia, powstawanie nowotworów, chorób układu krążenia czy układu nerwowego. Badania dowodzą także jej skuteczności w zwalczaniu drobnoustrojów chorobotwórczych, zarówno wirusów, bakterii jak i grzybów. Mechanizm takiego działania kurkumy związany jest najprawdopodobniej z podnoszeniem poziomu peptydu chroniącego organizm przed infekcjami. W związku z tym możemy wykorzystywać ją w leczeniu przeziębienia, zwłaszcza, że zawarty w kłączu kurkumy olejek eteryczny wywiera dodatkowe działanie antyseptyczne. Pewnym problemem może być jednak niska biodostępność kurkuminy, która ze względu na hydrofobowy charakter słabo wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym Jest jednak na to sposób! Naukowcy udowodnili, że jednoczesne przyjmowanie kurkumy i czarnego pieprzu zwiększa biodostępność kurkuminy nawet o 2000%! Dlatego bardzo dobrą alternatywą dla czystej kurkumy może być np. stosowanie curry, w którym odnajdziemy ponadto imbir. O nim także nie powinniśmy zapominać przy infekcjach sezonowych. Bardzo dobrze komponuje się z kurkumą, ale i cytryną czy miodem. To wyjątkowe kłącze posiada bogate właściwości lecznicze. Składniki aktywne imbiru działają wzmacniająco, wspierają układ odpornościowy, są skuteczne w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Imbir doskonale pobudza także krążenie. Wszystko za sprawą olejku eterycznego. Poniżej kilka sposobów na wykorzystanie imbiru i kurkumy:
Imbir na zapalenie jamy ustnej i gardła
Kawałek imbiru utrzeć na tarce lub zmielić w młynku, a następnie zalać 0,25 l gorącej wody i odstawić pod przykryciem na 15 min, tak sporządzonym naparem płukać kilka razy dziennie bolące gardło podczas infekcji i stanów zapalnych.
Imbir i kurkuma na przeziębienie i grypę
W tym przypadku doskonale sprawdzi się rosół drobiowy z dodatkiem imbiru i kurkumy. Wystarczy na 2-3 min przed końcem gotowania wywaru dodać do niego potarte kłącza
Mikstura miodowo-korzenna
0,5l niezbyt gęstego miodu naturalnego, 2-3 łyżeczki mielonej kurkumy, 3-4 cm startego korzenia imbiru lub 1-2 łyżeczki imbiru suszonego, 20-40 kropel propolisu. Wszystkie składniki należy ze sobą wymieszać i przechowywać w słoiku. Podawać kilka razy dziennie po jednej łyżeczce.
Anyż – uniwersalna przyprawa na zimę
Ziołolecznictwo wykorzystuje przede wszystkim nasiona anyżu, które swoje dobroczynne właściwości zawdzięczają, podobnie jak większość przypraw, olejkowi eterycznemu, a konkretnie jego głównemu składnikowi o nazwie anetol. Preparaty anyżu mogą być bardzo pomocne w przypadku zapalenia oskrzeli, astmy czy po prostu zwykłego kaszlu będącego wynikiem infekcji górnych dróg oddechowych. Aby zwiększyć skuteczność anyżu można połączyć go np. z ziarnami czarnego pieprzu oraz korzeniem imbiru i stworzyć poniższą miksturę.:
5 g ziaren czarnego pieprzu, 5 g startego korzenia imbiru i 10 g nasion anyżu mielimy w młynku do kawy lub dokładnie rozgniatamy, a potem rozcieramy w moździerzu. Otrzymany proszek dodajemy do miodu (około 5-10 łyżek, w zależności od konsystencji jaką chcemy uzyskać) i dokładnie mieszamy Przekładamy do szklanego słoika.
Tak przygotowaną miksturę należy zażywać 2 razy dziennie po ok. ½-1 łyżeczki, np. dodając do herbaty lub wody. Odkrztuszanie ułatwi także zwykła herbata anyżowa, która przy okazji świetnie zadziała na nasz układ trawienny i którą spożywać mogą wszyscy, włącznie z najmłodszymi.
Pietruszka – bomba witaminowa
Gałązka pietruszki może zapewnić nam znacznie więcej niż tylko zieloną ozdobę talerza. To swoista „bomba” witaminowa. Łyżka drobno pokrojonej natki pietruszki pokrywa dzienne zapotrzebowanie naszego organizmu na witaminę C, którą odnajdziemy także w suszonych liściach. Spożywając pietruszkę zapewnimy sobie ponadto sporą dawkę witaminy A, K, B1, B2, kwasu foliowego oraz wielu związków mineralnych: potasu, magnezu, fosforu, żelaza, wapnia i fluoru. Warto zatem w trakcie trwania przeziębienia wzbogacić swoją dietę o natkę zielonej pietruszki, która m.in. świetnie sprawdza się jako składnik świeżo wyciskanych soków i koktajli warzywno-owocowych.
Bibliografia:
Nurzyńska-Wierdak R., Lebiodka pospolita (Origanum vulgare L.) – dziko rosnąca i uprawiana roślina zielarska, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia”,2012; Vol.XXII(4):1-11.
Kosior M., Charakterystyka majeranku ogrodowego (Origanum majorana L.), cennej rośliny przyprawowej nie tylko dla polskiej kuchni, http://www.rsi2004.lubelskie.pl/doc/sty6/art/Kosior_art.
Newerli – Guz J., Przeciwutleniające właściwości majeranku ogrodowego Origanum majorana L. „Probl Hig Epidemiol”,2012;93(4):834-837.
Prasad S., Tyagi AK., Aggarwal BB., Recent Developments in Delivery, Bioavailability, Absorption and Metabolism of Curcumin: the Golden Pigment from Golden Spice, „Cancer Res Treat”,2014; 46(1):2-18
Nartowska J., Tymianek – leczy i smakuje, „Panacea” 2014;2(47):5-7.
Kania M., Baraniak J., Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryżu długiego, „Post fitoter”, 2015;16(2):102-106.
Rosemary Gladstar’s Herbal Recipes for Vibrant Health: 175 Teas, Tonics, Oils, Salves, Tinctures, and Other Natural Remedies for the Entire Family. Ziołowe królestwo: ziołolecznictwo, kosmetyka i uprawa ziół (opracowanie zbiorowe), 2009, wydawnictwo Publicat
http://rozanski.li/703/majeranek-majorana-w-praktycznej-fitoterapii/
http://www.herbzone.pl/anyz-uniwersalne-ziolo-na-zime-i-nie-tylko/
http://www.herbzone.pl/co-siedzi-w-pietruszce-wlasciwosci-i-zastosowanie/
http://www.pasiekanaturalna.pl
Zapalony zielarz i miłośniki natury. Zainspirowany złożonością i bogactwem natury, poświęcił swoje życie odkrywaniu i naukowemu badaniu roślin leczniczych. Pasja do roślin i głębokie zrozumienie ich leczniczych właściwości przekłada się na unikalne, holistyczne podejście do zdrowia i wellness.
