Każdy z nas chce odżywiać się dobrze i czuć się dobrze. Ponieważ jedno działanie prowadzi do drugiego, warto wiedzieć, jakich składników powinniśmy poszukiwać w pożywieniu, kosmetykach lub suplementach. Tym razem przyjrzymy się fitosterolom.
Żeby w pełni zrozumieć działanie tych substancji, musimy zacząć od rozmowy na temat cholesterolu. Fitosterole mają bowiem bardzo wiele z nim wspólnego. Nie tylko chemicznie, ale także biorąc pod uwagę ich wpływ na kondycję organizmu.
Fitosterole, które są związkami pochodzącymi z roślin, bardzo przypominają budową cholesterol i występują w błonach komórek roślinnych. Stąd zresztą podobieństwo w nazwach. Dzięki tej właśnie budowie, fitosterole potrafią oszukać komórki jelitowe, które zablokowane fitosterolami nie będą wchłaniać cholesterolu – z korzyścią dla zdrowia. W komórkach roślinnych fitosterole odpowiadają między innymi za utwardzenie błon komórkowych.
Fitosterole roślinne – co o nich wiemy
Fitosterole nie są jednorodna grupa – znamy ich ponad czterdzieści. Jednak w rozmowach o suplementacji, diecie czy kosmetykach najczęściej pojawia się tylko kilka ich nazw. Najczęściej spotykanym fitosterolem jest beta-sitosterol. Gdyby rozłożyć codzienne pożywienie przeciętnego człowieka na cząstki, beta-sitosterol będzie z pewnością głównym fitosterolem występującym w całej masie. Pozostałe występują w znacznie mniejszej ilości.
Warto bowiem wspomnieć, że fitosterole dzielą się na dwie grupy – sterole (te posiadają wiązanie nienasycone w cząsteczce) oraz – znacznie rzadziej występujące – stanole (wszystkie wiązania w cząsteczce są nasycone). Drugi człon nazwy kolejnych substancji odpowiada właśnie tym grupom. Dlatego inne popularne nazwy spotykane często na etykietach, to na przykład sitasterol, kampesterol i stigmasterol.
Fitosterole pomogą na zły cholesterol
Dlaczego fitosterole zalecane są jako pomoc przy zaburzeniach związanych z cholesterolem? Jak już wspomnieliśmy, wchłaniają się w jelicie, blokując jednocześnie możliwość wchłonięcia się tam właśnie cholesterolu. Dzieje się tak dlatego, że mają niższy niż cholesterol współczynnik absorpcyjny. Dzięki wywołanej blokadzie dla cholesterolu nie ma już miejsca – jego większość zostanie po prostu wydalona z organizmu, a we krwi zdecydowanie zmniejszy się jego stężenie. Same fitosterole w nadmiarze także zostaną zresztą usunięte.
To jednak nie koniec – obecność fitosteroli sprawia także, że zdecydowanie zmniejsza się ilość cholesterolu frakcji LDL – tego, który powszechnie kojarzy się bardzo niekorzystnie. I słusznie – to właśnie frakcje LDL są wyjątkowo niekorzystne dla zdrowia.
Fitosterole – źródła ich dostarczania w diecie
Bardzo ciężko jest ułożyć dietę tak, by odpowiednie ilości fitosteroli przedostawały się do organizmu tą drogą. Najwięcej dobroczynnych substancji znajduje się w tłuszczach roślinnych – na przykład olejach. Warto przyjrzeć się także zawartości w produktach roślinnych ogólnie uważanych za tłuste. Są to na przykład orzechy i migdały, ale także nasiona warzyw strączkowych. Można kierować się zasadą, że jeśli z czegoś da się zrobić olej lub masło, to na pewno jest to jedno z zasobniejszych źródeł fitosteroli.
Fitosteroli można szukać także w kiełkach pszenicy oraz ogólnie w przetworach zbożowych. Jednak by przyjąć ich z pokarmem jak najwięcej, trzeba skupić się raczej na zdrowych tłuszczach. Na rynku pojawiają się już produkty – na przykład margaryny – wzbogacone fitosterolami, ale trudno skupiać się na jedzeniu głownie margaryn, skoro można cieszyć się lepszymi smakami w codziennej diecie. To jednak i tak nie wystarczy – dbając o dobry poziom fitosteroli trzeba będzie sięgnąć po odpowiednie suplementy. Po co? Fitosterole mają bardzo korzystny wpływ na zdrowie, nie tylko z powodu obniżania cholesterolu.
Fitosterole kontra nowotwory
Fitosterole mają właściwości antynowotworowe – dzięki swojej budowie potrafią oddziaływać na wiele procesów, w których mogą rozwinąć się komórki nowotworów. Są wyjątkowo skuteczne w walce z wodnymi rodnikami, działają przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Ich obecność w organizmie ważna jest nie tylko w profilaktyce, ale także podczas leczenia.
Udowodniono naukowo, że fitosterole mają bardzo dobre działanie wspomagające w terapii zwłaszcza niektórych nowotworów. Gdy zaatakowanym narządem jest prostata lub jelito grube, zdecydowanie trzeba wprowadzić do codziennej diety zwiększoną dawkę fitosteroli. Poza wspomaganiem leczenia nowotworów prostaty, fitosterole pomagają też w innych schorzeniach tego narządu oraz pęcherza moczowego.
Fitosterole hamują namnażanie się komórek nowotworowych i prowadzą do szybszego obumierania tych komórek. Najlepiej sprawdzają się co prawda przy nowotworach układu pokarmowego, ale zauważono także ich dobroczynny wpływ podczas leczenia nowotworów piersi i płuc. Ich działanie przeciwzapalne doskonale wspomaga leczenie i łagodzenie objawów chorób reumatycznych i skórnych. Dlatego fitosterole w kosmetyce pojawiają się także coraz częściej.
Fitosterole w kosmetyce
W kosmetykach wykorzystuje się nie tylko przeciwzapalne działanie fitosteroli, ale także ich doskonałe wspomaganie procesów odbudowy komórkowej. Fitosterole wpływają bowiem na tempo syntezy najważniejszego białka naszej skóry – kolagenu. Ponadto hamują działanie szkodliwej dla skóry elastazy. Elastaza bierze udział w procesie rozkładu elastyny, a fitosterole hamują to działanie. Dzięki temu skóra staje się elastyczniejsza, gładsza i łatwiej się goi oraz regeneruje.
Te działania są szczególnie ważne w przypadku dziecięcych kosmetyków – na przykład służących leczeniu odparzeń, otarć czy rumienia. Jednak i dorośli mogą skorzystać z dobroczynnego wpływu tych składników. Dla takiego działania warto zmusić się do uważnego czytania etykiet produktowych i zapewnienia sobie odpowiedniej suplementacji fitosteroli – tak wewnętrznej jak i zewnętrznej.
Zapalony zielarz i miłośniki natury. Zainspirowany złożonością i bogactwem natury, poświęcił swoje życie odkrywaniu i naukowemu badaniu roślin leczniczych. Pasja do roślin i głębokie zrozumienie ich leczniczych właściwości przekłada się na unikalne, holistyczne podejście do zdrowia i wellness.
