Wbrew temu co mówią popularne reklamy, cudowne tabletki na odchudzanie, które pozwoliłyby w szybkim tempie zrzucić zbędne kilogramy, nie istnieją. Choć zainteresowanie tego typu preparatami niezmiennie jest bardzo duże należy pamiętać, że środki takie jedynie wspomagają organizm w walce z nadwagą.
Podstawę tej „walki” musi bowiem stanowić zmiana stylu życia związana przede wszystkim z wprowadzeniem zdrowej diety i aktywności fizycznej. Niemniej jednak stosowanie środków ziołowych o różnym profilu działania, np. regulujących procesy trawienia, hamujących apetyt, działających moczopędnie, oczyszczająco, przyspieszających spalanie tłuszczu czy zmniejszających wchłanianie węglowodanów może znacząco wspomóc proces odchudzania.
Surowce bogate w śluzy i błonnik pokarmowy
Błonnik zawarty w nasionach niektórych roślin jak np. len, babka płesznik i babka jajowata posiada zdolność absorbowania wody, dzięki czemu pęcznieje w żołądku, zwiększając swoją objętość nawet kilkukrotnie. Zapewnia szybsze uczucie sytości, które utrzymuje się również dłużej, z uwagi na wolniejsze opróżnianie żołądka. Dlatego też powyższe surowce mogą być bardzo pomocne w przypadku osób walczących z otyłością, mających m.in. problem z podjadaniem pomiędzy posiłkami (w takich przypadkach najlepiej sięgać po siemię lniane mielone, odtłuszczone). Dodatkowo frakcja błonnika rozpuszczalnego reguluje poziom cukru we krwi, a śluzy działają powlekająco i osłaniająco na ściany żołądka, łagodzą jego podrażnienia. Najlepszą formą przyjmowania nasion wspomnianych surowców są maceraty wodne, bowiem śluzy z łatwością poddają się wytrawianiu wodą w temperaturze pokojowej.
Kolejnym surowcem na który warto zwrócić uwagę podczas terapii odchudzającej jest niewątpliwie korzeń mniszka, zawierający aż do 40% inuliny, należącej do rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego. Inulina to naturalny prebiotyk, czyli pokarm dla bakterii probiotycznych żyjących w jelitach. Prawie w całości ulega fermentacji prowadzonej przez mikroflorę okrężnicy (Bifidobacterium sp. i Lactobacillus sp.) powodując znaczący wzrost liczby „pożytecznych bakterii”. Produktami fermentacji są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (octowy, propionowy, masłowy), które hamują rozwój szkodliwych drobnoustrojów, np. Salmonella i E. coli. Niektóre z wyników badań sugerują ponadto, że związek ten może zapobiegać rozwojowi raka jelita grubego. Poza dobroczynnym działaniem inuliny korzeń mniszka reguluje także poziom cukru we krwi, a także znakomicie oczyszcza cały organizm, w szczególności nerki i wątrobę. Zaleca się jego przyjmowanie w formie odwaru (rozdrobniony i ususzony korzeń mniszka zalewamy wodą w temp. pokojowej i gotujemy pod przykryciem na niewielkim ogniu przez ok. 10-15 min).
Morwa biała
Morwa biała „przywędrowała” do Europy w XI wieku. Sprowadzono ją najprawdopodobniej z Chin wraz z gąsienicami jedwabników, dla których liście morwy po dziś dzień stanowią podstawę hodowli. Poza tym znalazły zastosowanie w przemyśle zielarskim i farmaceutycznym. Surowiec to bogate źródło związków aktywnych, w szczególności polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwmiażdżycowym i przeciwnowotworowym. Wyciągi z liści morwy wpływają korzystnie na poziom cukru we krwi, co wynika z hamowania aktywności enzymów α-glukozydazy oraz maltazy odpowiedzialnych za przemiany w jelicie cienkim cukrów złożonych do glukozy. W związku z tym część węglowodanów nie ulega trawieniu i jest wydalana. Ostatecznie dochodzi do zmniejszenia wchłaniania glukozy przez organizm, a poziom cukru we krwi ulega obniżeniu.
Ograniczone przyswajanie cukru i skrobi po posiłkach pomaga także w utrzymaniu właściwej wagi ciała i wspomaga odchudzanie. Gotowe preparaty zawierające wyciągi z liści morwy białej, a także napary, które można sporządzać samodzielnie w domu, okazują się pomocne w trakcie stosowania diet niskokalorycznych. Najlepiej zażywać je na ok. pół godziny przed posiłkiem.
Garcynia kambodżańska
Garcinia cambogia to roślina bogata w kwas hydroksycytrynowy, który odpowiada za hamowanie aktywności lipazy cytrynianowej przekształcającej węglowodany do tłuszczów. Ponadto badania in vivo wykazały, że surowiec wpływa na regulowanie poziomu serotoniny oraz wychwyt glukozy, co przekłada się na zmniejszone ryzyko powstawania otyłości. W jednym z doświadczeń z udziałem dorosłych osób, którym przez 8 tygodni podawano 500 mg ekstraktu z garcynii kambodżańskiej i 100 mg chromu 3 razy na dobę, zaobserwowano spadek masy ciała u kobiet o 5,5%, a u mężczyzn o 4,9%. Odnotowano ponadto wzrost sił witalnych, zmniejszony apetyt oraz poprawę profilu lipidowego.
Kawowiec
Kawowiec znany jest na całym świecie i słynie przede wszystkim z pobudzającego działania naparów uzyskiwanych z jego nasion. Za aktywność taką odpowiada oczywiście kofeina – alkaloid o szerokim zastosowaniu w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, ale i leczniczym. Jak pokazały badania, kofeina posiada zdolność podnoszenia termogenezy czyli zwiększania wydatku energetycznego organizmu, a tym samym może wspierać proces utraty nadmiernych kilogramów. Doświadczenie przeprowadzone na 3 grupach: osób otyłych, otyłych chorych na cukrzycę typu 2 i o prawidłowej masie ciała, którym podawano ilość kofeiny odpowiadającą 2-3 filiżankom kawy – wykazały niezależnie od grupy, że przyjmowanie kofeiny spowodowało zmniejszenie wchłaniania glukozy o 33% w grupie osób otyłych i osób z BMI w normie, w grupie osób otyłych z cukrzycą typu 2 zmniejszenie było na poziomie 37%.
Pokrzywa zwyczajna
Pokrzywa to niezwykle odżywcze zioło cenione za swoje liczne możliwości lecznicze. Obfituje w witaminy i związki mineralne. Jej działanie wspomagające w leczeniu otyłości związane jest przede wszystkim z efektem moczopędnym. Wykazano, że podawanie soku z pokrzywy w ilości 15 ml 3 razy dziennie zwiększa wydalanie moczu o 20% względem grupy kontrolnej. Dodatkowo surowiec znacząco zwiększa eliminację chlorków i mocznika, usuwa nadmiar sodu, a także ułatwia wydalanie z organizmu toksyn. Korzystnie wpływa na procesy przemiany materii. Dowiedziono, że ekstrakt etanolowy wpływa na zwiększone zużycie glukozy przez komórki mięśni na skutek wzrostu wrażliwości na insulinę w tych komórkach lub w sposób bezpośredni poprzez zużycie glukozy. W związku z tym regularne picie naparów, soku lub wyciągów alkoholowych z pokrzywy może znacząco wpłynąć na stabilizację poziomu cukru we krwi jak i przyspieszenie procesu odchudzania.
Fasola zwyczajna
To kolejny surowiec zielarski wykorzystywany jako środek o działaniu wspomagającym proces odchudzania. Jego działanie zostało udowodnione naukowo i klinicznie. Glikoproteina zawarta w wyciągach z fasoli – fasolamina posiada udowodnione naukowo i klinicznie działanie hamujące aktywność alfa-amylazy odpowiadającej za rozkład skrobi do cukrów prostych. Cenny składnik stanowią tu także sole chromu, które pozytywnie wpływają na poziom cukru we krwi, przyspieszają spalanie tłuszczów, ale i zmniejszają łaknienie, zwłaszcza jeżeli chodzi o słodycze.
Piperyna i kapsaicyna
Związki te w ostatnich latach stały się niezwykle popularne, także z uwagi na działanie ułatwiające zmniejszenie masy ciała. Należą do grupy alkaloidów. Piperyna obecna jest w pieprzu czarnym, natomiast kapsaicyna wytwarzana jest przez rośliny z rodziny Capsicum i odpowiada m.in. za ostry smak papryczek chili. Ta pierwsza wzmaga proces lipolizy czyli spalanie tkanki tłuszczowej. Co ciekawe, udowodniono, że piperyna hamuje aktywność genów kontrolujących powstawanie komórek tłuszczowych. Działanie takie stwierdzono także w przypadku kapsaicyny, która dodatkowo pobudza transkrypcję genów białek związanych z termogenezą, a także zwiększa ciepłotę ciała poprzez wzrost wydzielania adrenaliny i noradrenaliny. Oba związki ponadto regulują pracę przewodu pokarmowego i usprawniają trawienie, a także należą do silnych antyoksydantów chroniących organizm przed negatywnym działaniem wolnych rodników.
Zioła ułatwiające wypróżnianie
Problemem towarzyszącym otyłości bywają zaparcia. Regularne wypróżnienia mogą zapewnić wspomniane już wcześniej surowce śluzowe, które przyspieszają pasaż jelitowy i zwiększają objętość mas kałowych. Drugą grupę naturalnych związków roślinnych o działaniu przeczyszczającym stanowią antrazwiązki, działające na zasadzie bezpośredniego podrażniania jelita grubego. Do najważniejszych surowców antranoidowych należą aloes, liść senesu, korzeń rzewienia i kora kruszyny. Efekt przeczyszczający pojawia się zwykle po 8-12 godzinach, należy jednak pamiętać, że surowce te nie powinny być stosowane przewlekłe z uwagi na możliwość wystąpienia działań niepożądanych, w tym tzw. efektu „leniwych jelit” związanego z osłabieniem perystaltyki, zaburzeń wchłaniania i gospodarki wodno-elektrolitowej, a także przekrwienia narządów miednicy mniejszej.
Zioła usprawniające trawienie
We wspomaganiu kuracji odchudzających korzystnie działają także zioła usprawniające trawienie, zwiększające wydzielanie soku żołądkowego i wspomagające pracę wątroby. Zaliczyć tu można liczne rośliny olejkowe stosowane powszechnie w kuchni jak np. mięta, lubczyk, koper włoski, kurkuma czy wspomniany już pieprz i chili, ale także surowce goryczowe, m.in. korzeń mniszka, korzeń cykorii oraz ziele dziurawca, które można stosować w formie naparów. Na szczególną uwagę zasługuje ziele karczocha, które nie tylko wspomaga pracę układu trawiennego, ale i zawiera w swoim składzie kwas chlorogenowy hamujący wchłanianie cukrów z pożywienia.
🙂
Artykuł opublikowany w czasopismie Żyj Naturalnie nr 10 (styczeń-luty, 2019)
Zapalony zielarz i miłośniki natury. Zainspirowany złożonością i bogactwem natury, poświęcił swoje życie odkrywaniu i naukowemu badaniu roślin leczniczych. Pasja do roślin i głębokie zrozumienie ich leczniczych właściwości przekłada się na unikalne, holistyczne podejście do zdrowia i wellness.
